Hoe help ik iemand met een burn-out?

Misschien herken je het wel: iemand in je omgeving die niet zichzelf meer is. Bijvoorbeeld je partner, beste vriend(in) of misschien wel je collega die tegenover je zit. Iemand die last heeft van stemmingswisselingen, vaak prikkelbaar en moe is, heeft misschien wel een burn-out. Het effect van een burn-out binnen jullie relatie, vriendschap of werksfeer wordt vaak onderschat. De verantwoordelijkheid voor het herstel ligt primair bij diegene, maar je kunt iemand natuurlijk wel steunen in het herstelproces. Maar wat kun je nou doen om te helpen, en wat kun je beter laten?

First things first First things first: wat is een burn-out?

Weet jij zelf eigenlijk wel precies wat een burn-out is? Voor mensen met een burn-out is het heel moeilijk uit te leggen hoe je je precies voelt. En juist dat kan heel frustrerend zijn. Door je te verdiepen in het onderwerp kun je iemand uiteindelijk beter helpen. Beeld het je maar eens in hoe het zou zijn om niet meer te kunnen slapen, dat je te moe bent om boodschappen te doen en geen energie meer hebt voor dingen die je vroeger leuk vond.

Hoe herken ik een burn-out bij mijn partner?

Neem allereerst de klachten altijd serieus en wimpel ze niet af met uitspraken als “het komt wel goed”. Het klinkt natuurlijk optimistisch en het is heel makkelijk gezegd, maar de ander zal het opvatten als “je begrijpt me niet!”. Zeker als hij of zij nog in de ontkenningsfase zit, laat je dan niet afschepen met uitspraken dat het na de vakantie wel weer over zal zijn of dat het na de afronding van een belangrijk project wel weer rustiger is. Het gaat namelijk niet vanzelf over. Ondertussen is het goed om niet te pushen, maar om juist te luisteren. Geef je partner of vriend(in) de ruimte om zijn of haar verhaal te doen en soms letterlijk even bij je uit te huilen. Probeer in zo’n gesprek ook niet te (ver)oordelen en geef vooral niet te veel goedbedoelde adviezen. Iemand die kampt met een burn-out heeft vooral steun nodig. Het is vaak lastig om te accepteren dat er sprake is van een burn-out, dus ga bijvoorbeeld samen naar de huisarts. Ga samen kritisch door de agenda en zet een streep door alle activiteiten die energie vragen. Zijn er (kleine) kinderen in het spel? Kijk dan op welke wijze je iemand kunt ontlasten in de dagelijkse activiteiten. Maak tijd vrij voor ontspannende en leuke dingen. Ga bijvoorbeeld een stukje wandelen en fietsen, want lichamelijke activiteiten in de buitenlucht helpen bij het herstellen van een burn-out. Maar wees vooral geduldig, hoe lastig dat soms ook is. Een burn-out is niet van de een op andere dag ontstaan, dus ook het herstellen van een burn-out kost tijd en gaat gepaard met vallen en opstaan.

Hoe herken ik een burn-out bij mijn collega?

Natuurlijk is de verstandhouding met je partner of beste vriendin anders dan met je collega. Maar dit betekent natuurlijk niet dat je je collega niet kunt helpen wanneer je bij hem of haar stress signaleert. Het is niet altijd even makkelijk, maar wel belangrijk aangezien de persoon in kwestie vaak al te diep in de situatie zit. Hij of zij vindt waarschijnlijk dat het allemaal wel meevalt en wil zich niet als ‘zwak’ opstellen, waardoor er minder snel zal worden toegegeven dat de druk te veel is. Maar wanneer dreigt iemand overbelast te raken en hoe herken je de signalen? Je collega is bijvoorbeeld sneller geïrriteerd, minder vrolijk en klaagt meer dan voorheen. Ook worden pauzes vaker overgeslagen, wordt er achter het bureau gegeten en overgewerkt. Dit kan weer resulteren in het feit dat je collega sneller fouten maakt dan normaal en het overzicht kwijtraakt. Het is tijd dat er aan de bel wordt getrokken en wellicht dat je deze acties al kunt ondernemen:

• Ga een open gesprek met je collega aan. Ga buiten een rondje lopen om los te komen van de werkomgeving.

• Geef aan wat jou de laatste tijd opvalt en vraag hoe het gaat, zowel op werk als privé.

• Geef aan dat je collega altijd kan praten met de HR-manager.

• Geef aan dat om hulp vragen geen zwakte, maar juist een kracht is.

• Vraag of je collega ondersteuning nodig heeft en hoe hij dat voor zich ziet.

Wellicht kun je ook een keer het gesprek aangaan met je leidinggevende of HR-manager waarin je het belang van stressmanagement aangeeft en het herkennen van de signalen van een burn-out.

Blijf zelf in balans

En last but not least: zorg goed voor jezelf! Het is natuurlijk heel goed dat jij je partner, vriend(in) of collega wil helpen, maar laat dit niet ten koste gaan van jezelf. Neem daarom tijdig je ontspanning, blijf sporten en de dingen doen die je energie geven. Bewaak je eigen grenzen en schakel desnoods hulp van andere familie, vrienden of collega’s in. Anders is de kans aanwezig dat je zelf uit balans raakt en voor je het weet ben jij de volgende met een burn-out.

Martijn, specialist bij Instatera, over hoe je kunt helpen

Over het hebben van een burn-out is al veel geschreven, maar vaak is er weinig aandacht voor de directe omgeving van iemand met een burn-out. Daarom wil ik benadrukken dat het belangrijk is om niet te onderschatten hoe zwaar het is.

Het is moeilijk om te begrijpen hoe het is om een burn-out te hebben, als je er zelf nooit één hebt gehad. De omgeving wordt zwaarder belast door de verminderde belastbaarheid van degene met een burn-out. De persoon kan zich ook anders zijn gaan gedragen, wat irritatie of verdriet met zich mee kan brengen. Veel mensen met een burn-out zijn bijvoorbeeld prikkelbaar, kortaf en somber. Om er voor je partner, vriend(in) of collega te kunnen zijn is het hierdoor extra belangrijk om goed voor jezelf te zorgen.

Gelukkig zijn er veel kleine dingen die je als partner, vriend(in) of collega kan doen om iemand die worstelt met stress te helpen. Hier volgen een paar praktische tips:

1) Je kan helpen door samen te kijken welke activiteiten noodzakelijk zijn en welke niet. Zo kan je bijvoorbeeld de boodschappen laten bezorgen, iemand vragen een keer voor je te koken of de kinderen wat vaker naar de opvang brengen.

2) Het is belangrijk dat iemand letterlijk en figuurlijk in beweging komt/blijft. Je kan iemand goed helpen door bijvoorbeeld samen een wandeling te maken of iemand te stimuleren de fiets te pakken in plaats van de auto.

3) Daarnaast kan je iemand helpen door hem of haar te stimuleren om pauzes te nemen. Zo kan je samen gaan lunchwandelen of tijdstippen afspreken om samen een kopje thee of koffie te gaan drinken.

Bij alle tips is het fijn dat je je betrokkenheid toont zonder de verantwoordelijkheid over te nemen.

Kom in actie!

Herken jij veel van de bovengenoemde punten in jouw partner, vriend(in) of collega? Dan is het tijd om actie te ondernemen. Laat hem of haar zelf onze stress-test doen om zo direct inzicht te krijgen in de situatie. Of neem eens een kijkje op wat Instatera kan betekenen in de weg naar herstel doormiddel van coaching of training. Uiteraard kun je ook altijd met ons contact opnemen.